AFFA yanında Media Komitəsinin elan elədiyi layihə müsabiqəsində “FutbolPress” “Ölkədaxili yarışların (Premyer Liqa, I Divizion və ölkə kuboku) ən yaxşı şəkildə işıqlandırılması” kateqoriyası üzrə "Ölkə futboluna güzgü tutaq" mövzusunda qalib elan edildi. Layihə ilə bağlı növbəti yazıda geridə qalan mövsümdə məhsuldarlıq göstəricilərinə nəzər yetirəcəyik.





 
Gülünc bombardirlik



 
Bunu TPL-in sonuncu – 28-ci turunun “Sumqayıt”la səfər oyununda çempionatın bombardiri adı uğrunda yarışan Filip Ozobiçi meydana buraxmamısının səbəbləri ilə bağlı suala cavab verərkən “Qəbələ”nin baş məşqçisi Roman Qriqorçuk demişdi.
 
Doğrudan da, 11 qolluq bombardirlik bir qədər gülməlidir və Azərbaycan çempionatları tarixi üçün mütləq antirekorddur. Hansı ki, ötən mövsüm məhz bu sayda qolla Rauf Əliyev (“İnter”) və Filip Ozobiç (“Qəbələ”) hamını qabaqladılar. Rəqibindən 1 oyun az keçirən Əliyev yekun siyahıda lider kimi qeyd edildi.
 
1992-ci ildən keçirilən Azərbaycan çempionatında  hələ bu qədər az qolla bombardirlik qeydə alınmamışdı. Buna qədərki ən aşağı nəticə 2000/2001 mövsümündə 13 dəfə fərqlənən Paşa Əliyevə (“Dinamo”) məxsus olub. Ancaq, o, 17 matçda bu qədər fərqlənibsə, Rauf Əliyev mövsümboyu 26, Ozobiç isə 27 oyunda meydana çıxıblar və daha az qola seviniblər.

via GIPHY

via GIPHY

 
Susqun hücumçular
 
TPL-n son mövsümü klubların hücum xəttində yer alan oyunçuların məhsuldarlığının aşağı olması ilə də diqqət şəkib. 251 qolun 86-nı ampluaca hücumçular vurublarsa, 115 dəfə yarımmüdafiəçilər fərqləniblər. Müdafiə xəttinin aktivində 42 qol var. 8 dəfə isə oyunçular qapıları səhv salıblar.

Hücumçuları ən çox fərqlənən “Qəbələ” (20), ən az qol vuran isə “Zirə” (4) olub. Ancaq qəsəbə təmsilçisinin yarımmüdafiəçiləri məhsuldarlıqları ilə öyünə bilərlər. Onlar bu göstəricidə “Qarabağ”ın orta xətt oyunçuları ilə eyni göstəriciyə malikdirlər – 20 qol. Yarımmüdafiəçiləri ən az fərqlənən AZAL-dır (6).

Müdafiə xəttindəki ən aşağı məhsuldarlıq isə “Neftçi”dədir. “Ağ-qara”ların arxa xətt oyunçuları cəmi 1 qol vurmağı bacarıblar. Bu baxımdan ən yaxşı göstərici “Qəbələ” yə məxsus olub – 7 qol.

“Neftçi”nin müdafiəçiləri avtoqollarla “fərqləniblər”. Ümumiyyətlə, bu komandanın oyunçuları 5 dəfə qapıları səhv salıblar ki, bunlardan 3-ü stoper Jayronun “aktivinə düşür”, digər uğursuz toxunuşlar sol cinah müdafiəçisi Georgi Navalovski və dayaqda oynayan Ruslan Abışovdan gəlib. “İnter”də Skarlatake və Denis Silva, “Kəpəz”dən isə Renan Alveş avtoqol müəllifi olublar.

Bir qədər əvvəlki statistikaya, yəni hücumçuların az fərqlənməsinə qayıtsaq, bunun səbəbləri kimi ilk növbədə - nə qədər banal ifadə olsa da – ümumi ustalıq səviyyəsinin aşağı olması qeyd edilməlidir. Hücumçuların hər oyun əllərinə düşən imkanlarıl sağa-sola xərcləməsə Premyer Liqada adi hal idi. Digər tərəfdən baş məşqçilər adətən meydana yalnız bir nominal hücumçu buraxırdılar. Nadir hallarda 2, 3 hücumçulu sistem müşahidə edilib. (Ən çox 4-2-3-1, 4-1-4-1 taktiki sxemləri istifadə olunub). Bu isə özlüyündə artıq ümumi məhsuldarlığın aşağı olması və rəqib müdafiəçilər arasında tək qalan hücumçuların az qol vurması üçün ciddi səbəbdir. Məşqçilərin daha çox qapının toxunulmazlığını qorumaq barədə düşünməsi belə mənzərənin yaranmasında əsaslardan biridir.


Qeyd: Oyunçuların ampluaları TPL-in rəsmi saytına uyğun qeyd olunub



Stadion amili
 
Premyer Liqada məhsuldarlığın aşağı olmasının səbəblərindən biri kimi stadionları qeyd etmək olar. Məsələ burasındadır ki, əksər arenaların örtüyü idealdan çox uzaqdır və həmin meydançalarda oynamaq qəliz işə çevrilib. Meydançaların belə vəziyyəti həm məhsuldarlığı aşağı salır, həm də bir çox hallarda oyunçuların zədələnməsinə səbəb olur. Xüsusilə, bu baxımdan Gəncə şəhər stadionuna diqqət emək yerində olar.

Mövsümün müəyyən hissəsində hətta az qala şumlanmış əraziyə oxşayan stadionun meydançası Premyer Liqada ən az qol vurulan “arena” olması ilə diqqət çəkib. Gəncə şəhər stadionunda keçirilən 14 matçda azarkeşlər cəmi 18 qola şahidlik ediblər. Bu isə hər oyun üçün orta məhsuldarlığın 1.28 olması deməkdir.

“Kəpəz”in ev oyunlarını keçirdiyi stadionun özünəməxsus statistikası var – ordakı bütün oyunlara 2-dən az qol vurulubb. Başqa heç bir stadionda belə göstərici yoxdur. Təkcə bir statistika bu stadionun futbol oynamaq üçün yox, antifutbola, rəqibə oynamağa imkan verməməyə yaradığının göstəricisidir. Təsadüfi deyil ki, həmin meydançaya öyrəşən “Kəpəz” ev oyunlarında cəmi 4 qol buraxdığı halda, səfər matçlarında bundan az qala 6 dəfə artıq – 23 halda topu öz qapısında görüb (təbii ki, doğma azarkeş və s. amillər də var). Buna oxşar olaraq ev oyunlarında 18 qol qeydə alınan “sarı-göylərin” səfər görüşlərində 33 top vurulub (Yeri gəlmişkən, artıq Gəncə şəhər stadionunun örtüyü dəyişdirilməyə başlanıb. Yəqin ki, növbəti mövsümdə bu stadionda futbol oynamaq üçün daha əlverişli vəziyyət olacaq).


***     ***     ***


Məhsuldarlıq baxımından ümumi mənzərə onu deməyə əsas verir ki, dünyada futbol sürətləndikcə, Azərbaycanda bunun əksi baş verir - komandalar müdafiəyə daha çox diqqət edir, qol vurmağa, hücum futbolu oynamağa meyllilik azalır. Bunun obyektiv və subyektiv səbəblərini nəzərdən keçirdik. Premyer Liqadakı belə vəziyyət yəqin ki, klubların qitəmiqyaslı turnirlərdə çıxışında özünü göstərəcək. Çünki Avropada yalnız müdafiə olunmaq artıq kifayət etmir. Mövcud durum isə o qədər də ürəkaçan deyil. Demək olar, hər il geriləmə müşahidə edilir.


Faiq Tahirov

Məqalə AFFA yanında Media Komitəsinin layihə müsabiqəsi çərçivəsində hazırlanıb